ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ:

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ:

ΦΤΩΧΕΙΑ - ΕΡΗΜΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ

Δημοσιεύθηκε στη ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ στις 10 Νοεμβρίου 2001

ΒΗΧΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Στην περιοχή αυτή με την απαράμιλλη φυσική ομορφιά, μια ομορφιά που μπορεί να καθηλώσει τον επισκέπτη, κατοικούν σήμερα 24.307 κάτοικοι, σύμφωνα με την απογραφή του 1991. Κι όμως 60 χρόνια πριν, το 1940 η Ευρυτανία αριθμούσε 53.474 κατοίκους!

Η ερήμωση που έχει υποστεί αυτός ο νομός, που μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες έσφυζε από ζωή, είναι φοβερή. Ανεργία, φτώχεια, ελλιπής υποδομή, εσωτερική μετανάστευση, είναι μερικά από τα πολλά προβλήματα που βασανίζουν τους κατοίκους της Ευρυτανίας. Τα δύο εργοστάσια που έδιναν ζωή στο νομό - η ΔΑΒΥΕ και η "Πειραϊκή - Πατραϊκή" - έχουν κλείσει εδώ και αρκετά χρόνια. Η "Ευρυτανία ΑΕ", που αποτελεί επιχείρηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης με κύριο αντικείμενο εργασίας τις μελέτες για την αναβάθμιση του νομού, αυτή τη στιγμή είναι άνευ αντικειμένου, χρωστάει εκατομμύρια δραχμές στους εργαζόμενους (11 εκατ. στον καθένα!) και είναι ένα βήμα πριν την οριστική διακοπή της λειτουργίας της. Τα γύρω χωριά, χρόνο με το χρόνο, ερημώνονται, αφού οι κάτοικοί τους, που έχουν ως κύρια ασχολία την κτηνοτροφία, δεν μπορούν πλέον να ζήσουν από τα έσοδά της, με αποτέλεσμα να αναζητούν την "τύχη" τους στα γύρω αστικά κέντρα. Ο τουρισμός και οι υπηρεσίες - δηλαδή ο τριτογενής τομέας παραγωγής - είναι ο μόνος που αποφέρει κάποια έσοδα στους κατοίκους του νομού. Και πάλι όμως, ακριβώς επειδή αποτελεί εποχιακή απασχόληση - κατά κύριο λόγο το χειμώνα - δεν μπορεί να "δώσει ψωμί" σε όλα τα νοικοκυριά του νομού...

Το 1951, ο πληθυσμός του Καρπενησίου αριθμούσε 3.700 κατοίκους και το 1991, 6.178. Την ίδια περίοδο ο αγροτικός πληθυσμός στον υπόλοιπο νομό, από 35.978 άτομα, φτάνει μετά από πενήντα χρόνια να αριθμεί 18.189! Το 1955 λειτουργούσαν στην Ευρυτανία 138 σχολικές μονάδες με 6.741 παιδιά, ενώ σήμερα, λειτουργούν μόλις 40 με 985 μαθητές. Πολλά από τα γύρω χωριά δεν έχουν σχολεία ή τα σχολεία που υπάρχουν δε λειτουργούν, ενώ τα περισσότερα υπολειτουργούν με 2 έως 7 μαθητές...

Η εγκατάλειψη του νομού είναι πρωτοφανής και μας επηρεάζει σε αφάνταστο βαθμό. Τέτοια φοβερή κατάσταση δεν έχουμε συναντήσει σε άλλες επισκέψεις μας σ΄ ολόκληρη την Ελλάδα. Οι εσωτερικοί και εξωτερικοί μετανάστες συνεχώς αυξάνονται. Τι συμβαίνει λοιπόν στην Ευρυτανία; Το ρεπορτάζ μας έβγαλε την παρακάτω απάντηση...

Η βιομηχανία στο νομό είναι επί της ουσίας ανύπαρκτη. Στην περιοχή λειτουργούσαν όπως προαναφέραμε δύο εργοστάσια, η "Πειραϊκή - Πατραϊκή" και η "ΔΑΒΥΕ". Το 1995, η ΔΕΒΥΕ, που μέχρι τότε απασχολούσε περίπου 250 εργαζόμενους, κλείνει, λόγω οξύτατων οικονομικών προβλημάτων. Αποτελούσε συνεταιριστική επιχείρηση ξυλείας, αλλά μέσα σε λίγα χρόνια βρέθηκε υπερχρεωμένη. Το αποτέλεσμα ήταν 250 οικογένειες να μείνουν χωρίς ψωμί, αφού τα δύο πριονιστήρια (το ένα στα Φουρνά και το άλλο στο Καρπανήσι) κλείνουν οριστικά.

Η "Πειραϊκή - Πατραϊκή", που έδινε ψωμί σε πάνω από 300 οικογένειες, σήμερα υπολειτουργεί με λιγότερο από το 1/3 του προσωπικού της και συρρικνώθηκε στα πλαίσια των γενικότερων προβλημάτων στην κλωστοϋφαντουργία. Στην ουσία, δηλαδή, μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία, έχασαν τη δουλιά τους πάνω από 400 εργαζόμενοι στο Νομό Ευρυτανίας. Το κυριότερο, όμως, πλήγμα που δέχτηκε ο νομός Ευρυτανίας ήταν η διάλυση της κτηνοτροφίας και γεωργίας που μέχρι πριν δύο δεκαετίες αποτελούσε την κύρια παραγωγή. Μέσα σε λίγα χρόνια από την εφαρμογή της ΚΑΠ και της ΓΚΑΤΤ, ο πρωτογενής τομέας παραγωγής αρχίζει να φθίνει. Τα γύρω χωριά από το Καρπενήσι ερημώνουν. Η κατάσταση πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, για να φτάσει σήμερα ένα βήμα πριν την ολοκληρωτική εγκατάλειψη.

Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την αντιαγροτική πολιτική των κυβερνήσεων της τελευταίας εικοσαετίας, έχουν ως αποτέλεσμα το ποσοστό που ασχολείται με τα επαγγέλματα του πρωτογενούς τομέα παραγωγής να φθίνει, από το 1991 και μετά, κατά 2% ετησίως. Το αποτέλεσμα, φυσικά, είναι η παραπέρα εγκατάλειψη του νομού. Είναι η φτώχεια και η υποβάθμιση, για την οποία καμιά από τις κυβερνήσεις δεν έκανε τίποτα ώστε να την ανακόψει. Εκείνο πλέον που φαίνεται να ζητούν οι περισσότεροι είναι μια αφορμή για να φύγουν από τον τόπο. Όπως μας είπε ένας κάτοικος του Καρπενησιού, "Ωραία είναι και εδώ, αλλά όλοι θέλουμε να φύγουμε και να ερχόμαστε μόνο για διακοπές"...

Ρωτήσαμε να μας πουν τι είναι αυτή η εταιρία "Ευρυτανία ΑΕ". Μας είπαν πώς με την προοπτική της τουριστικής ανάπτυξης δημιουργήθηκε το 1978 η αναπτυξιακή αυτή εταιρία, η οποία σαν κύριο έργο είχε την ανάπτυξη διάφορων μελετών που θα έδιναν "πνοή στο νομό". Κυριότεροι μέτοχοι της εταιρίας είναι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας και η ΕΤΒΑ. Ανάμεσα στα άλλα προγράμματα που εκπόνησε, λειτούργησε και δύο μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας (πέστροφας και κυπρίνου). Σήμερα, όμως, αποτελεί μια επιχείρηση φάντασμα, η οποία χρωστάει πάνω από 500 εκατομμύρια δραχμές στους εργαζόμενούς της, ενώ τα όσα έχει κάνει, επί της ουσίας ευνόησαν το θεαθήναι, χωρίς να δώσει ιδιαίτερη βάση στην ουσιαστική αναβάθμιση της ποιότητας των κατοίκων της περιοχής...

Σε μια προσπάθεια, να αμβλυνθούν η δυσαρέσκεια και η αγανάκτηση των κατοίκων για την κατάσταση που επικρατεί στο Καρπενήσι και γενικότερα στο νομό, οι κυβερνήσεις τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της ΝΔ, επιχείρησαν να δώσουν ελπίδες στους κατοίκους της περιοχής για την ανάπτυξη του τουρισμού που θα "δώσει νέα πνοή". Κάτι που στη συνέχεια αποδείχτηκε εντελώς ψέμα. Γεγονός που αποδείχτηκε και στην ημερίδα που διοργάνωσε πρόσφατα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, όπου και ειπώθηκαν τα ίδια προβλήματα και οι ίδιες προτάσεις αντιμετώπισής τους, όπως είχαν ειπωθεί τουλάχιστον πριν από μια δεκαετία.

Η μεγάλη πλειοψηφία των μονίμων κατοίκων της περιοχής ψάχνουν να βρουν διέξοδο στο αδιέξοδο που έχουν περιέλθει, μέσω του τουρισμού. Ελπίδες, που τρέφουν στον κόσμο με μεγάλη στοχοπροσήλωση τα δύο μεγάλα κόμματα, σε μια προσπάθεια να καρπωθούν οφέλη από τα μεγάλα προβλήματα των κατοίκων. Σε αυτή την κατεύθυνση, διανοίχτηκε η σήραγγα στον Τυμφρηστό, η οποία υποτίθεται ότι θα έλυνε το πρόβλημα του αποκλεισμού του Καρπενησίου το χειμώνα. Ο τρόπος όμως με τον οποίο διανοίχτηκε και το γεγονός ότι η μέχρι τη γέφυρα πρόσβαση είναι - τουλάχιστον - πολύ δύσκολη, όχι μόνο δεν έλυσε το πρόβλημα, αλλά αντιθέτως, αποδείχτηκε ότι τα χρήματα που δόθηκαν ήταν χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής.

Παράλληλα, δόθηκαν κίνητρα - κυρίως με υποσχέσεις περί ραγδαίας ανάπτυξης του τουρισμού - στους κατοίκους να ασχοληθούν με τα τουριστικά επαγγέλματα, χωρίς όμως να υπάρχει αφ΄ ενός ουσιαστική υποδομή αλλά και χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι ο τουρισμός αποτελεί κατ΄ εξοχήν εποχιακό επάγγελμα για τους περισσότερους. Η αλήθεια είναι ότι η όποια ανάπτυξη του χιονοδρομικού κέντρου έχει πραγματοποιηθεί, δεν ευνοεί παρά μόνο ένα μικρό μέρος του πληθυσμού της Ευρυτανίας. Ο άξονας Μικρό - Μεγάλο Χωριό και το Καρπενήσι, είναι οι μόνοι ευνοημένοι, ενώ όλα τα άλλα χωριά της ορεινής Ευρυτανίας φθίνουν.

Φεύγοντας από το Νομό Ευρυτανίας καταλάβαμε πώς δύο πράγματα μας είχαν ιδιαίτερα εντυπωσιάσει. Η ερήμωση που έχει υποστεί αυτός ο νομός, που μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες έσφυζε από ζωή και από την άλλη η απαράμιλλη φυσική ομορφιά του τόπου, με τις κορφές των βουνών να δίνουν το ξεχωριστό στίγμα. Όμως η ομορφιά αυτή που καθηλώνει τον επισκέπτη, αδυνατεί να "κρατήσει" τον ντόπιο πληθυσμό ο οποίος έχει ανάγκη και από τροφή, μιας και η ομορφιά δεν τρώγεται...